Odszkodowania przy aresztowaniach

Jak uzyskać odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie?

Czas spędzony w areszcie jest dla wielu osób tak samo dotkliwy jak odbywanie kary pozbawienia wolności. Aresztowanie za niewinność to nadużycie wymiaru sprawiedliwości, za które możesz żądać odszkodowania i zadośćuczynienia. Warunkiem koniecznym, żeby je otrzymać, jest niewątpliwa niesłuszność aresztowania. Ile możesz dostać i jak postępować w wypadku tymczasowego aresztowania niewinnej osoby?

Niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie - podstawa prawna

Roszczenia przysługujące za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie są regulowane przez Kodeks postępowania karnego w art. 552. Do niewątpliwie niesłusznego aresztowania odnosi się § 4:

Odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania (art. 552 § 4 k.p.k).

Żeby można było starać się o rekompensatę za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie, musi dojść do uniewinnienia osoby aresztowanej lub do umorzenia postępowania. Za niewątpliwie niesłuszne można też uznać aresztowanie, kiedy zatrzymana osoba została uznana za winną, ale nie otrzymała bezwzględnej kary pozbawienia wolności, tylko karę w zawieszeniu, ograniczenia wolności lub grzywny.

Kiedy i gdzie złożyć wniosek o odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie?

Walkę o uzyskanie odszkodowania i zadośćuczynienia można zacząć dopiero po wydaniu wyroku uniewinniającego osobę niesłusznie aresztowaną lub umorzeniu postępowania. Trzeba więc poczekać do uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Wniosek o odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie albo odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie składa się w sądzie okręgowym. Jaki będzie odpowiedni okręg? Ten, w którym tymczasowo aresztowana lub zatrzymana osoba została zwolniona. Stroną postępowania, od której będziemy żądać odszkodowania i zadośćuczynienia, jest Skarb Państwa.

Postępowanie odszkodowawcze jest zwolnione od kosztów sądowych. Jeśli roszczenia zostaną rozpatrzone pozytywnie, Skarb Państw będzie zobowiązany do oddania poszkodowanemu wydatków z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika.

Żądanie odszkodowania należy zgłosić w ciągu roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. Po upływie roku roszczenie się przedawnia.

Zadośćuczynienie i odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie - ile można dostać

Nie ma ustalonej kwoty ani widełek świadczeń, które można uzyskać od Skarbu Państwa. Wszystko zależy od wielkości strat, jakie poniósł aresztowany i korzyści, jakich przez to nie uzyskał. W przypadku niesłusznego aresztowania straty są niewątpliwie i materialne i niematerialne, dlatego poszkodowanemu należy się:

• odszkodowanie - ma wyrównać różnicę między sytuacją finansową aresztowanego po wyjściu z aresztu a sytuacją majątkową, jaka zaistniałaby, gdyby do aresztu nie trafił;
• zadośćuczynienie - ma zrekompensować wszelkie straty niematerialne, czyli związane ze sferą psychiczną i moralną oraz zdrowiem poszkodowanego.

Na wielkość odszkodowania i zadośćuczynienia wpływa:

• rygor odbywania tymczasowego aresztowania - ciężkie warunki w areszcie, brak udogodnień w postaci opieki zdrowotnej czy przemoc są podstawą do żądania wyższego świadczenia;
• konsekwencje na tle zawodowym - wpływ na wizerunek biznesowy, utrata korzyści majątkowych, czyli zarobków, których aresztowany nie dostał przez utratę wolności, brak szansy na rozwój;
• sytuacja rodzinna - czy niesłusznie aresztowany był głównym żywicielem rodziny, ile miał dzieci, czy przez areszt stracił szansę na uczestniczenie w ważnych momentach dorastania pociechy;
• zdrowie fizyczne i psychiczne - wpływ aresztu na psychikę, obrażenia doznane od innych więźniów, dostęp do służby zdrowia, wydatki poniesione na terapię po opuszczeniu aresztu.

FAQ:

1. Gdzie złożyć wniosek o odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie?

Żądanie zadośćuczynienia i odszkodowania składa się w sądzie okręgowym właściwym ze względu na miejsce, w którym nastąpiło zwolnienie tymczasowo aresztowanego. Mamy na to rok od dnia uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do roszczeń.

2. Jak napisać wniosek o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie, zastosowanie środka zabezpieczającego lub zatrzymanie?

We wniosku muszą znaleźć się szczegółowo opisane roszczenia wraz z ich uzasadnieniem. Sporządzenie takiego pisma najlepiej zlecić kancelarii odszkodowawczej.

3. Ile można dostać w ramach odszkodowania od Skarbu Państwa?

Kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia zależą od indywidualnej sytuacji życiowej aresztowanego i szkód w sferze materialnej, zdrowotnej i psychicznej poniesionych w czasie niesłusznego przebywania w areszcie.