Czy jeśli nietrzeźwy pieszy niespodziewanie wtargnął na ulicę, to wina za obrażenia, które poniósł w wypadku komunikacyjnym, leży tylko po stronie kierowcy? Niekoniecznie – sąd w takich sytuacjach może uznać, że wystąpiło przyczynienie się poszkodowanego do wypadku. Kiedy zachowanie poszkodowanego będzie stanowić przyczynienie się do zdarzenia i jak wpłynie to na wysokość odszkodowania? Wyjaśniamy.
Przyczynienie się poszkodowanego w świetle prawa
Przyczynienie się poszkodowanego do wypadku zostało krótko, lecz treściwie opisane w Kodeksie cywilnym – art. 362 wskazuje, że:
Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.
Żeby doszło do przyczynienia, zachowanie poszkodowanego (przez zachowanie rozumie się zarówno działanie, jak i zaniechanie działania) musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z powstałą szkodą. Innymi słowy – zachowanie poszkodowanego musi być jednym z powodów wypadku, wobec czego i on, i sprawca ponoszą za niego winę – ale niekoniecznie w równym stopniu.
Przyczynienie może nastąpić na dwa sposoby:
- poszkodowany przyczynił się do powstania szkody;
- poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody,
przy czym jego zachowanie musi być obiektywnie nieprawidłowe.
Najprostszy przykład na nieprawidłowe zachowanie osoby poszkodowanej dotyczy pieszego lub rowerzysty na drodze, który przyczynił się do wypadku przez swoją nieuwagę (np. korzystał z telefonu). Kierowca, który jechał pod wpływem alkoholu również może będzie uznany za współwinnego, nawet jeśli wypadek spowodował inny uczestnik ruchu – wydłużony czas reakcji w stanie nietrzeźwości można uznać za jeden z powodów powstania szkody.
Co ważne – samo naruszenie reguły bezpieczeństwa przez poszkodowanego nie staje się przyczynieniem „z automatu” – żeby do tego doszło, pieszy musi swoim zachowaniem wpłynąć na powstanie lub rozmiar szkody. Innymi słowy – jeśli zaistnienie albo rozmiar szkody byłyby takie same, nawet jeśli poszkodowany zachowałby się w pełni właściwie, to do przyczynienia nie dochodzi.
Zarzut przyczynienia – czy ubezpieczyciel słusznie oskarża Cię o przyczynienie do powstania szkody?
Okoliczności konkretnej sprawy zawsze trzeba rozpatrywać indywidualnie, powołując się na wyżej wymieniony przepis i dotychczasowe orzecznictwo sądów. Warto jednak pamiętać, że zakłady ubezpieczeń mogą próbować przypisać sprawcy jak najmniejszy stopień winy za wypadek, a co za tym idzie – obniżyć wypłacane poszkodowanemu świadczenia. Zdarza się, że przyczynienie zarzuca się, nawet jeśli między działaniem lub zaniechaniem poszkodowanego a powstałą szkodą nie ma związku przyczynowego.
Walkę o odszkodowanie w wypadkach komunikacyjnych warto więc powierzyć kancelarii odszkodowawczej. Po stronie prawnika będzie podjęcie odpowiedniego działania, żeby wysokość zadośćuczynienia i odszkodowania odpowiadała poniesionym stratom materialnym i niematerialnym.
Przyczynienie poszkodowanego do powstania szkody lub zwiększenia jej rozmiarów jest często rozstrzyganie na drodze sądowej.
Przyczynienie a obowiązek naprawienia szkody
Skutkiem przyczynienia jest zmniejszenie należnego poszkodowanemu odszkodowania i zadośćuczynienia. Pozostaje tylko pytanie – o ile? Odpowiedź zależy od tego, jaki będzie stopień winy poszkodowanego i sprawcy. Rozmiar winy po stronie poszkodowanego, czyli przyczynienie, ustala się jako wartość procentową. Określony procent winy bezpośrednio wpływa na zmniejszenie odszkodowania.
Załóżmy, że sprawa o odszkodowanie trafiła do sądu, który wydał wyrok – powstanie szkody było winą poszkodowanego w 30%. Jednocześnie ustalił, że przysługuje mu odszkodowanie w wysokości 100 tys. zł. Zakład ubezpieczeń musi wypłacić mu 70 tys. zł (30% ze 100 tys.) ze względu na stopień przyczynienia.
Choć procentowy udział przyczynienia poszkodowanego w winie za wypadek nie jest według wielu specjalistów najlepszym rozwiązaniem, to – z braku lepszych – jest stosowany najczęściej.
Nie ma jednak uniwersalnych tabel, które wskazywałyby, jakim odsetkiem winy będzie obarczony nietrzeźwy kierowca samochodu, a jakim pieszy czytający SMS-a podczas przechodzenia przez jezdnię. Każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie, dlatego tak ważne jest, żeby osoba poszkodowana współpracowała z kancelarią odszkodowawczą już od początku postępowania likwidacyjnego.
Przyczynienie do zwiększenia szkody a wyłączna wina
Samo przyczynienie się do powstania lub zwiększenia szkody nie pozbawia poszkodowanego prawa do odszkodowania. Powoduje tylko zmniejszenie kwoty świadczeń.
Jeśli jednak obiektywnie nieprawidłowe zachowanie samego poszkodowanego jest jedyną przyczyną powstałej szkody, to może się okazać, że wyłączna i całkowita wina spadnie właśnie na niego. W takiej sytuacji odszkodowanie i zadośćuczynienie w ogóle mu nie przysługują, bo nie mówimy tu o przyczynieniu.
Przyczynienie jako zwiększenie rozmiaru szkody
W przyczynieniu się do zdarzenia nie zawsze chodzi o zachowanie uczestnika ruchu drogowego. Czasami poszkodowany świadomie podejmuje działania, które zwiększają poniesione szkody. Przykładem jest wypożyczenie samochodu zastępczego, który klasą i kosztami utrzymania przewyższa nasze stare auto. Za przyczynienie się do szkody może być uznana również odmowa leczenia, przez którą uszczerbek na zdrowiu poszkodowanego się powiększy.
Przyczynienie się poszkodowanego – wiedza w pigułce
Najważniejsze informacje o przyczynieniu:
- Jeśli poszkodowany przyczynił się do powstania szkody lub do zwiększenia rozmiaru szkody, to dochodzi do przyczynienia.
- Przyczynić się do wypadku można nierozmyślnym zachowaniem, np. korzystając z telefonu czy będąc pod wpływem alkoholu – ale tylko wtedy, gdy to zachowanie było jedną z przyczyn zdarzenia.
- Poszkodowany, który przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, otrzyma mniejsze odszkodowanie i zadośćuczynienie.
- Przyczynienie się poszkodowanego jest obliczane jako procent winy, a odszkodowanie jest pomniejszane o ten procent.
Jeśli jesteś poszkodowaną/-ym w wypadku i ubezpieczyciel uznał, że część winy leży po Twojej stronie, skontaktuj się z Europejskim Liderem Odszkodowań. Skutecznie walczymy o jak najwyższe kwoty odszkodowań i zadośćuczynień dla naszych klientów.
FAQ:
Na czym polega przyczynienie się poszkodowanego?
Przyczynieniem nazywa się działanie lub zaniechanie poszkodowanego, które jest zachowaniem obiektywnie nieprawidłowym i przyczynia się do powstania lub zwiększenia szkody.
Czy przyczynienie wpływa na wysokość odszkodowania?
Tak – ubezpieczyciel lub sąd oblicza stopień winy obu stron i na tej podstawie pomniejsza świadczenia o określony procent przyczynienia się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody.
Jak poszkodowany może przyczynić się do wypadku?
Przykładem przyczynienia do powstania szkody może być korzystanie z telefonu podczas przechodzenia przez jezdnię czy jazda pod wpływem alkoholu. Z kolei przyczynieniem do zwiększenia szkody może być np. odmowa leczenia czy wynajęcie drogiego auta zastępczego.