Jeśli zrezygnowałaś/-eś z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą z niepełnosprawnością, należy Ci się świadczenie pielęgnacyjne. W 2022 roku kwota jest o 148 zł wyższa niż w zeszłym. Dowiedz się, kto dokładnie ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, jak długo można je pobierać i gdzie złożyć wniosek.
Opieka nad osobami z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
Wśród nas jest mnóstwo osób, które borykają się z niepełnosprawnością – swoją albo swoich najbliższych. Jedną z metod rządowej pomocy jest w takich sytuacjach świadczenie pielęgnacyjne, podlegające przepisom ustawy o świadczeniach rodzinnych. Jest przeznaczone dla osób, które musiały zrezygnować z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, żeby poświęcić ten czas na zajmowanie się bliskim z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Od 1 stycznia 2022 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosi 2119 zł miesięcznie. Państwo reguluje kwestie związane z tym, kto może być beneficjentem takiej pomocy finansowej i jakie warunki musi spełnić, żeby mu je przyznano.
Warunki otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego
Poniższe informacje pozwolą odpowiedzieć na pytanie, czy przysługuje Ci świadczenie pielęgnacyjne.
1. Świadczenie pielęgnacyjne a dochody
Jak wspomnieliśmy wyżej, świadczenie pielęgnacyjne przeznaczono dla osób, które musiały zrezygnować z pracy. Przy weryfikacji wniosków nie bierze się jednak pod uwagę kryterium dochodowego.
2. Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?
Zgodnie z założeniami ustawy świadczenie pielęgnacyjne było skierowane do rodziców/opiekunów dziecka niepełnosprawnego, a dokładniej osoby, której niepełnosprawność powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki (wtedy nie później niż do ukończenia 25 roku życia). Jak można się domyślić, było to niezwykle problematyczne dla wielu niemogących samodzielnie egzystować obywateli, którzy byli pozbawieni pomocy od państwa tylko ze względu na wiek.
Trybunał Konstytucyjny w 2014 roku wydał jednak wyrok, w którym uznał ten przepis za niekonstytucyjny, co dało możliwość ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne również dla osób opiekujących się dorosłą osobą niepełnosprawną.
Mimo niekonstytutywnego zapisu ustawy nadal nie dokonano jej nowelizacji, i zgodnie z treścią artykułu 17 ust. 1 świadczenie pielęgnacyjne przysługuje rodzicowi, innemu opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną.
Jeśli natomiast są spełnione wszystkie poniższe przesłanki:
- rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- osoba wymagająca opieki nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu lub te osoby są małoletnie bądź legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- osoba wymagająca opieki nie ma innych faktycznych opiekunów lub rodziny zastępczej spokrewnionej, lub ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
to świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie, na której ciąży obowiązek alimentacyjny zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, innej niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki (jeśli sama nie posiada niepełnosprawności w znacznym stopniu).
W praktyce dotyczącej ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne dla osób pełnoletnich w pierwszej kolejności przysługuje ono małżonkowi osoby niepełnosprawnej, dzieciom, rodzeństwu, wnukom.
Rejestracja w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy bądź posiadanie statusu bezrobotnego nie wpływają na prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
3. Jakie kryteria musi spełnić osoba z niepełnosprawnością?
Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności nie jest jedynym przypadkiem, w którym można starać się o świadczenie pielęgnacyjne. Pomoc finansową może uzyskać również osoba sprawująca opiekę nad swoim bliskim, który ma orzeczenie o niepełnosprawności i dodatkowo wskazania:
- konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy drugiej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
- konieczności stałego współudziału opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.
4. Jak uzyskać świadczenie pielęgnacyjne dla osoby dorosłej?
Mimo że opiekunowi osoby dorosłej będzie trudniej uzyskać świadczenie niż opiekunowi dziecka, to wspomniany wyrok Trybunału Konstytucyjnego otworzył nam furtkę do nowej interpretacji przepisów. Doskonale wiemy, że wiek nie gra roli, jeśli osoba z niepełnosprawnością nie może samodzielnie wykonywać codziennych czynności lub potrzebuje pomocy w procesie leczenia czy rehabilitacji.
Jak więc uzyskać świadczenie pielęgnacyjne dla osoby dorosłej? Na pewno pojawią się schody, dlatego najlepiej już na początku skontaktować się z adwokatem. W Europejskim Liderze Odszkodowań kierujemy swoją pomoc właśnie do opiekunów osób małoletnich jak i pełnoletnich, którym odmówiono przyznania świadczenia w pierwszej instancji. Masz szansę na wygraną, jeśli prawnik napisze dla Ciebie odwołanie od decyzji ośrodka pomocy społecznej. Jeśli i to nie pomoże, skierujemy sprawę do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, a w kolejnej instancji do sądu administracyjnego.
Osoba sprawująca opiekę nad dorosłym ma prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego w wysokości 620 zł. Dzięki nam możesz podwyższyć kwotę pomocy finansowej do 2119 zł.
5. Przez jaki czas można pobierać świadczenie pielęgnacyjne?
Jeśli orzeczenie o niepełnosprawności bądź o stopniu niepełnosprawności jest wydane na czas określony, to prawo do świadczenia znika wraz z ostatnim dniem miesiąca, w którym kończy się termin ważności orzeczenia.
W przeciwnym wypadku mamy prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na czas nieokreślony.
6. Kiedy świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje?
Nawet jeśli osoba sprawująca opiekę i jej podopieczny spełniają wszystkie powyższe przesłanki, jest kilka sytuacji, które wykluczają ich z grupy beneficjentów świadczenia pielęgnacyjnego:
- osoba sprawująca opiekę ma prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej, renty z tytułu śmierci małżonka, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego;
- osoba sprawująca opiekę ma prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku dla opiekuna wspomnianego w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
- osoba wymagająca opieki jest w związku małżeńskim (chyba że współmałżonek ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności);
- osoba wymagająca całodobowej opieki przebywa w rodzinie zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej), rodzinnym domu dziecka, placówce zapewniającej całodobową opiekę, z której korzysta minimum 6 dni w tygodniu (np. ośrodku szkolno-wychowawczym);
- inna osoba ma na podopiecznego prawo do wcześniejszej emerytury, dodatku do zasiłku rodzinnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna;
- inna osoba ma na podopiecznego za granicą prawo do świadczenia na pokrycie wydatków na opiekę (chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej).
Co ważne, opiekun pobierający rentę lub emeryturę może ją zawiesić i w zamian ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 2119 zł.
7. Czy jest możliwa kumulacja świadczeń?
Jeśli mamy prawo do następujących świadczeń:
- świadczenie rodzicielskie,
- świadczenie pielęgnacyjne,
- specjalny zasiłek opiekuńczy
- dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
- zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów,
możemy skorzystać tylko z jednego z nich, ale sami wybieramy, z którego.
8. Jak złożyć wniosek o świadczenie pielęgnacyjne?
Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego można złożyć za pośrednictwem rządowego portalu empatia.mpips.gov.pl, albo w urzędzie gminy/miasta lub innej jednostce organizacyjnej, która zajmuje się świadczeniami rodzinnymi. Świadczenie pielęgnacyjne można uzyskać od miesiąca, w którym został złożony komplet dokumentów.
Świadczenie pielęgnacyjne dla rolników i ich rodzin
W przypadku rolników lub ich małżonków i domowników wymagane jest złożenie oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestaniu wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Za złożenie fałszywego oświadczenia grozi odpowiedzialność karna.
FAQ:
1. Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje osobie sprawującej opiekę nad swoim bliskim, który legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem o niepełnosprawności.
2. Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne 2022?
Kwota świadczenia pielęgnacyjnego od 1 stycznia 2022 r. to 2119 zł miesięcznie.
3. Zasiłek pielęgnacyjny a świadczenie pielęgnacyjne – czym się różnią?
Zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 215,84 zł można bez problemu uzyskać m.in. w ramach opieki nad osobą dorosłą z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Z kolei świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 2119 zł trudniej dostać na osobę pełnoletnią, dlatego niezbędna jest pomoc prawnika, który odwoła się od decyzji organów państwowych.
Każda sprawa jest indywidualna, a każdy ośrodek pomocy społecznej podchodzi do tematu inaczej ze względu na brak jasnych przesłanek ustawowych i opieranie się jedynie na orzecznictwie i wyrokach Trybunały Konstytucyjnego.
